Εξερευνήστε το πρόγραμμα
Θέση
Ο χαρακτηρισμένος αρχαιολογικός χώρος των Παλιαμπέλων βρίσκεται κυριολεκτικά δίπλα στο σημερινό χωριό προς τα ανατολικά. Είναι ένα χαμηλό έξαρμα στη μέση μιας κοιλάδας που διατρέχεται από δύο ρέματα προς τα ανατολικά εκατέρωθεν του λόφου. Έχει πανοραμική θέα της ευρύτερης πεδιάδας μέχρι τους γύρω λόφους και την ακτή προς τα ανατολικά. Η θέση προσομοιάζει τις γνωστές από τη Θεσσαλία και τη Μακεδονία τούμπες ή μαγούλες, ωστόσο η διακριτότητά της σε σχέση με το γύρω τοπίο είναι αρκετά μικρότερη.
 
Ιστορία θέσης
Ο αρχαιολογικός χώρος ανήκει στο χωριό από την εποχή που εγκαταστάθηκαν εδώ οι πρόσφυγες το 1923. Κατά τον αναδασμό του 1934 η γη της περιοχής μοιράστηκε στους κατοίκους των Παλιαμπέλων, εκτός από το λόφο που διατηρήθηκε κοινοτικός για την ανέγερση σχολείου, το οποίο αργότερα κατέλαβε ένα κομμάτι του λόφου. Μετά την ανακάλυψη του προϊστορικού οικισμού το μεγαλύτερο τμήμα του λόφου κηρύχθηκε αρχαιολογικός χώρος. Μέχρι την έναρξη της αρχαιολογικής έρευνας ο χώρος είχε χρησιμοποιηθεί για καλλιέργειες. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι από παλιά υπήρχαν αρκετές συγκεντρώσεις λίθων που μάλλον ανήκαν σε παλαιότερες βυζαντινές κατασκευές, αλλά αυτές απομακρύνθηκαν λόγω της χρησιμότητάς τους ως εύκολο οικοδομικό υλικό. Η συνεχιζόμενη χρήση του χώρου για καλλιεργητικούς σκοπούς εξαφάνισε τελείως τα ίχνη αυτών των κατασκευών, ενώ φαίνεται να επηρέασε και τα υποκείμενα προϊστορικά στρώματα.
 
Σημερινή κατάσταση
Στο βορειοανατολικό τμήμα της θέσης υπάρχει το μικρό σύγχρονο κοιμητήριο του χωριού, ενώ προς τα βόρεια η θέση κόβεται από το δρόμο εισόδου στο χωριό. Στα βορειοδυτικά βρίσκεται η εκκλησία του χωριού και το παλιό σχολείο με την αυλή και το γήπεδο μπάσκετ, που έχει πλέον μετατραπεί στο κέντρο της ανασκαφής. Στα νοτιοδυτικά υπάρχουν κάποια σπίτια του χωριού ενώ προς τα νότια ο λόφος κόβεται απότομα εξαιτίας του γειτονικού ποταμού. Επιφανειακά ευρήματα από την περιοχή ανάμεσα στα σπίτια του οικισμού μαρτυρούν την επέκταση του αρχαιολογικού οικισμού προς τα δυτικά. Οπότε, δύο περιοχές μπορούν να διαχωριστούν: η πρώτη στα ανατολικά πάνω στο λόφο (ο επίσημος αρχαιολογικός χώρος), και η δεύτερη προς τα δυτικά στο επίπεδο κομμάτι του χωριού. Η αρχαιολογική έρευνα περιορίζεται στο ανατολικό κομμάτι.
 
Σχεδιαζόμενη κατάσταση
Σε αντίθεση με την πληθώρα των περιπτώσεων άλλων αρχαιολογικών θέσεων, η γη γύρω από την ανασκαφή δεν υπόκειται σε μεγάλες πιέσεις εξαιτίας του τουρισμού ή της κυκλοφοριακής κίνησης. H ίδρυση του αρχαιολογικού πάρκου θα συμβάλλει στη διατήρηση της μορφής της τούμπας, καθώς κάθε επέμβαση στο χώρο θα γίνει με σεβασμό στο γύρω τοπίο και την ιστορία της. Καθώς ο αγροτικός χαρακτήρας της περιοχής αποτελεί το στοιχείο σύνδεσης του παρελθόντος με τη σύγχρονη κατάσταση, το ευρύτερο φυσικό τοπίο θα ενισχυθεί και θα προστατευθεί από τυχόν αλλοιώσεις.